چاقي
چاقي بيماري مزمن و پرهزينه اي است كه به سختي درمان می شود و طي چند دهه گذشته شيوع آن دراغلب نقاط جهان افزايش يافته است (1).
چاقي و اضافه وزن از عوامل عمده ای است که منجر به بيماری و كاهش كيفيت زندگي و مرگ و میر مي شود (3). چاقی همچنین موجب اختلالات هومونی می شود که می تواند عملکرد سیستم تولید مثل را مختل کند. این مکانیسم در زنان مشخص شده است اما در مردان مطالعات کمتری صورت گرفته است. در سال های اخیر بعضی از مطالعات نشان داده اند که افزایش ضریب توده چربی بدن[1] موجب کاهش کیفیت مایع منی و تعداد و شکل طبیعی و حرکت اسپرم می گردد و همچنین موجب افزایش قطعه قطعه شدن DNA اسپرم می گردد(4) .
عوامل ايجاد كننده چاقي متعدد هستند و شامل عوامل ژنتيكي، تغذيه اي، رفتاري و اختلالات هورموني مي باشند. كاهش سطوح تستوسترون و هورمون رشد و كاهش پاسخ دهي به لپتين و هورمون انسولین از عوامل ایجاد چاقی می باشند. (10).
بر اساس مطالعات انجام شده، گیاهان با سابقه طولانی استفاده و احتمال مسمومیت کمتر می توانند به طور قابل توجهی درکاهش اشتها و کاهش وزن مؤثر باشند (12). گياهان دارويي منابع طبيعي ارزشمندي هستند كه امروزه مورد توجه كشورهاي پيشرفته جهان قرار گرفته اند و به عنوان مواد اوليه جهت تبديل به داروهاي بي خطر براي انسان تلقي مي شوند. در اين زمينه ايران يكي از غني ترين منابع گياهان دارويي جهان به شمار مي رود كه داراي تنوع بالاي شرايط زيستگاهي براي انواع اين گياهان مي باشد . (13)
زيره سبز Cumin seed تخم گياهي است از خانواده Umbeliferae، جنس Cuminum كه نام علمي آن Cuminum Cyminum مي باشد. در طب سنتي زيره سبز به عنوان داروي ضد چاقي، ضد تشنج، ضد صرع، مدر و مقوي معده كاربرد دارد و اخيراً در بعضي مطالعات به عنوان يك داروي ضد ديابتي مطرح شده است و اسانس زيره امروزه در داروخانه ها به عنوان يك داروي ضد چاقي استفاده مي شود (15-14).
رازیانه[2] دارای خاصیت آنتی اکسیدان قوی است و درکنترل فشار خون بالا مؤثر است(16). شواهد علمی مبنی بر استفاده از اجزای عصاره این گیاه در کنترل وزن وجود دارد. این گیاهان نقش خود را از طریق بیان ژن های گیرنده انسولین و لیپتین اعمال می کند (17). اخیراً گزارش هایی مبنی بر احتمال اثرات ضد چاقی این گیاه و توانایی آن در کاهش سطح اسید های چرب یافت شده است (18). لذا هدف از این مطالعه تعیین تاثیر عصاره های گیاهی زیره و رازیانه بر عوارض ناشی از چاقی در سیستم تولیدمثل موش صحرایی نر می باشد.